Als we de elementen uit de vorige drie paragrafen onderdelen samenvoegen, kunnen we op basis daarvan en met gebruikmaking van de ideeën van ervaren leerkrachten een compact lesplanmodel opstellen.
De opmerkingen van een doorgewinterde leerkracht over elk van de tien elementen van dit lesplanmodel, van Motivatie en Concentratie tot aan Samenvatten en Afronden, geven een goed inzicht in de relevantie en het nut die de verschillende elementen voor je eigen lessen kunnen hebben.
Het onderstaande schema kan worden gebruikt als een richtlijn voor een planning die rekening houdt met al je leerlingen.
| Lesplanmodel Leerkracht: Groep: Datum: Lesonderdeel: | ||
| a. | Motivatie en Concentratie – de aandacht van de leerling pakken in de eerste vijf minuten | Dit is voor mij het ‘hebbes’ deel van de les. Ik wil dat mijn leerlingen van het begin af aan geïnteresseerd zijn in waar we het over gaan hebben. |
| b. | Leerresultaten – wat de leerling zal leren | Ik vraag mezelf af, welke nieuwe ideeën, concepten, kennis of vaardigheden mijn studenten zullen gaan leren en welke doelen of niveaus zullen we daarbij behalen? |
| c. | Verschillende leervormen | Ik bied meestal twee of drie keuzemogelijkheden aan voor al mijn leerlingen. Meestal begin ik met een presentatie, waarin ik de materialen samenvat en dan een leesopdracht geef, gecombineerd met groepswerk en een projectje in een kleine groep. Ze kunnen dan één van de laatste twee opties kiezen. Soms ben ik erg verrast over de keuzes die mijn leerlingen maken. Ik vraag de leerlingen ook wat zij denken dat de beste manier is om iets te leren over een nieuw onderwerp. Ik deel mijn ideeën met hen en zij geven hun ideeën terug. |
| d. | Variatie in instructiestrategieën | Ik probeer variatie en afwisseling aan te brengen in de instructievormen die ik gebruik, passend bij de leeftijd en de onderwijsbehoeften van mijn leerlingen, om zo de aandacht en het leereffect te maximaliseren. Ik kijk ook of er voldoende ruimte is voor interactief en zelf-ontdekkend leren. |
| e. | Hogere-orde-leren | Ik probeer steeds om naast leervormen die het denken van lagere orde vereisen (onthouden en reproduceren, begrijpen en toepassen) ook hogere-orde-denkvragen te stellen. Die vragen gaan over analyseren, evalueren en creëren. Het gaat dan vooral om het proces van denken, informatie verzamelen, overleggen, afwegen, formuleren, uitproberen en bijstellen. Meestal maak ik vooraf een lijstje met vragen die hierop inspelen. Soms zet ik ze op het bord om ze niet te vergeten en soms helpen de leerlingen mij eraan herinneren. |
| f. | Overdracht van de lesstof | Ik bied informatie aan, geef demonstraties en voorbeelden. Ik probeer een link te leggen tussen eerdere kennis en het onderwerp van vandaag. |
| g. | Check – is de lesstof overgekomen? | Hier gebruik ik verschillende manieren voor. Door vragen te stellen, te discussiëren, ja/nee kaarten of kleine krijtborden te gebruiken of simulaties te doen krijg ik een beeld of de lesstof is overgekomen. (Voor toetsvormen voor verschillende niveaus van leren zie TIP) |
| h. | Oefenen – samen met de leerkracht | Ik introduceer een onderwerp of opgave op het bord en we werken er zelf aan. Ik check of iedere leerling het antwoord weet. |
| i. | Oefenen – zelfstandig | Ik introduceer een aantal verschillende opdrachten, waar de leerlingen individueel of in kleine groepjes aan kunnen werken. |
| j. | Samenvatten en Afronden | Ik gebruik verschillende manieren om een les(onderdeel) af te sluiten. Ik vraag de leerlingen één ding te noemen dat ze vandaag geleerd hebben van de les of ik vraag een leerling de les samen te vatten. |
Overname van gegevens is met bronvermelding toegestaan.
© Nederlands Centrum Onderwijs & Jeugdzorg