Kinderen willen weten hoeveel jij om ze geeft, niet hoeveel jij weet!
Zorg, of geven om kinderen, is het hart en de ziel van onderwijzen. Echte zorg vereist van de leerkracht dat zij naar de leerling luistert, reflecteert op de leerling, hem vertrouwt en respecteert. De leerling in zijn waarde laten terwijl je het gedrag corrigeert, is een belangrijke eerste stap. Als leerkracht laat je zien dat je positieve verwachtingen behoudt. Je bent daarin een belangrijk rolmodel voor de leerlingen.
Je bent als leerkracht vooral een facilitator van 'leren'; jij maakt het mogelijk dat leerlingen zelf leren. Belangrijk daarvoor is dat je een positieve relatie aangaat met je leerlingen. Dat je hen echt kent, op een breder gebied dan alleen hun leerprestaties. Dat je weet wat hun interesses zijn, hun talenten, hun gezins- en thuissituatie, hun vrijetijdsbesteding. Maar ook dat je weet hoe zij het beste leren, maar ook wat voor hen belemmeringen zijn op optimaal te profiteren van het onderwijs en wat hun ondersteuningsbehoeften zijn. De meest interessante uitdaging voor leerkrachten is hoe jij ieder kind, met elk heel eigen mogelijkheden, belemmeringen, leerstijlen en ondersteuningsbehoeften, zo goed mogelijk in staat stelt om te leren. Een betrokken leerkracht wil dat haar leerlingen zo veel mogelijk bereiken, op school en daarbuiten, en helpt hen om hun doelen te bereiken. Zij probeert iedere leerling te bereiken, te inspireren en te motiveren om te leren. En geeft nooit op!
Een positieve relatie tussen docent en leerling is belangrijk voor de schoolprestaties van de leerling. Leerlingen blijken beter te presteren als ze een goede relatie met de leerkracht hebben, vooral naarmate ze ouder zijn. Negatieve, conflictvolle relaties hebben een negatief effect op de betrokkenheid en schoolprestaties van leerlingen, vooral naarmate ze jonger zijn. Een goede relatie met de leerkracht blijkt vooral belangrijk te zijn voor leerlingen met een lage sociaaleconomische status en leerlingen met leerproblemen, zo blijkt uit onderzoek van Debora Roorda (2012).
Leerkrachten blijken minder vriendelijk en ondersteunend te zijn naar storende kinderen, terwijl deze leerlingen zelf niet minder vriendelijk zijn naar de onderwijzer. Ook gedragen docenten zich dominanter naar teruggetrokken kinderen, die hierdoor steeds passiever worden. Het is daarom voor jou als leerkracht belangrijk om je bewust te zijn van je eigen houding naar verschillende (typen) leerlingen toe. Je kunt daar inzicht in krijgen door videobeelden van jouw handelen in de klas te bekijken, maar ook door leerlingen een vragenlijstje in te laten vullen over wat ze van jou vinden of door een collega of intern begeleider te vragen in jouw klas te observeren hoe jij je opstelt naar verschillende leerlingen toe. Daar kun je veel informatie uit halen om je eigen handelen in de klas te versterken.
Een rolmodel is iemand die kinderen inspireert en aanmoedigt om het beste uit zichzelf te halen. En het is iemand die kinderen bewonderen en waarop ze graag zouden willen lijken. Kinderen leren van hen door wie ze zijn als mens en als leerkracht; hun zorg voor de kinderen, hun inzet en hun vermogen om leerlingen te laten leren. Iedereen kan voor kinderen een rolmodel zijn. Maar leerkrachten zijn voor veel kinderen de meest invloedrijke en bepalende rolmodellen in hun leven. Veel van wat kinderen leren van hun leerkrachten komt niet uit leerboeken, maar leren zij in de sociale context van de school. De leerkracht is een belangrijke bepalende factor in die sociale interactie en de regulering daarvan. Zij geven het voorbeeld van hoe je met elkaar omgaat en zorgen ervoor dat er regels en grenzen worden bepaald door de groep.
Overname van gegevens is met bronvermelding toegestaan.
© Nederlands Centrum Onderwijs & Jeugdzorg